Солтүстік Қазақстан облысында халықты МӘМС жүйесімен қамтуды арттыру бойынша жұмыс үздіксіз жүргізілуде, 2023 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 436 163 адам немесе халықтың 81,6% - ы медициналық сақтандыруға қатысушылар болып табылады (Анықтама: 01.01.2023 ж. жағдай бойынша СҚО халқының саны 534 315 адамды құрайды), бұл азаматтар МӘМС жүйесінде медициналық көмек алуға құқылы.

Бұл санға жарналарды төлеуден босатылған тұлғалар кірді – 15 жеңілдік санаты, олар үшін міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналарды мемлекет төлейді - біздің өңірде осы санат 272 942 адамды (51%) құрайды.

Қазақстанда медициналық сақтандыру 2020 жылдан бастап жұмыс істейтініне қарамастан, МӘМС төлемдері барлық адамдар үшін міндетті болып табылады, алайда облыста 98 152 (18,4%) адам "сақтандырылмаған" болып қалады. Олардың көпшілігі ауыл тұрғындары, 98 152 "сақтандырылмаған" адамның 61,2% - ы ауылдық жерлерден.

Неліктен ауыл тұрғындары жүйеден шығады?

Сақтандырылмаған ауыл тұрғындарының көпшілігі өзін - өзі жұмыспен қамтығандар немесе бірыңғай жиынтық төлемді (бұдан әрі - БЖТ) төлеушілер екенін ескеру қажет.

Талдау көрсеткендей, МӘМС жүйесінен тыс бірыңғай жиынтық төлемді (бұдан әрі - БЖТ) төлеушілер көрсетіледі. Төлемді уақтылы жасамай (БЖТ тек ағымдағы және болашақ айлар үшін төленуі мүмкін), олар сақтандырылған мәртебесін жоғалтады.

МӘМС жүйесінде медициналық көмек алу құқығын алу үшін БЖТ төлеушілерге БЖТ медициналық көмек алатын күннің алдындағы қатарынан кемінде үш ай, сондай-ақ ағымдағы ай үшін төлеу қажет. МӘМС жүйесінде сақтандырылу мәртебесі ағымдағы ай үшін төлем болған кезде өзекті екенін және айдың соңына дейін жарамды екенін есте сақтау маңызды.

Ауыл тұрғындарының қателігі БЖТ ағымдағы айдың басында немесе ортасында төленеді. Мысалы, ауыл тұрғыны ай сайын БЖТ төлейді

Әр айдың 10-ы күні "Қазпошта" АҚ филиалдары арқылы, "Азаматтарға арналған үкімет" МК КЕАҚ бұл төлем 3-5 жұмыс күні ішінде түседі, шамамен 16-17-і түседі, ал "сақтандырылған" мәртебесі осы күннен бастап ағымдағы айдың соңғы күніне дейін төленеді. Ал жаңа айдан бастап ол қайтадан "сақтандырылмайды". Сондықтан БЖТ алдын-ала төлеуді ұсынамыз, яғни айдың соңында (20-25 күндері) келесі айға төлеңіз. Сондай-ақ, келесі айларға алдын ала төлеу мүмкіндігі қарастырылған, яғни 2 айға немесе тоқсанға болады. Төлемдер тұрақты болуы керек, өткен кезең үшін төлеуге болмайды.

Сонымен қатар, маусымдық жұмысшылар "сақтандырылған" мәртебесін жоғалтады, өйткені ауыл тұрғындарының көпшілігі шаруа қожалығында, ЖШС-де жұмыс істейді, олар негізінен егіс және егін жинау науқаны кезінде жұмыс істейді.

Адам жұмыс істемейтін кезеңде ол міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (айына 3 000 теңге - ЕТЖ – нің 5%) немесе БЖТ (0,5 АЕК-басқа елді мекендерде тұратын жеке тұлғалар үшін -1531, 50 теңге) жарналарын өзі төлеуге тиіс. Жұмыс беруші немесе бухгалтерлік есеп өз қызметкерлеріне бұл туралы ескертуі керек.

Сондай-ақ, жақында жұмысқа орналасқан және әлі сақтандырылмаған қызметкерлер үшін мәртебе алудың маңыздылығын атап өту қажет, өйткені олардың жұмысқа орналасқанға дейінгі кезеңге берешегі бар. Жоспарлы медициналық көмек көрсету, диагностикалық процедуралардан, скринингтерден, ауруханаға жатқызудан өту қажет болған жағдайда мәртебенің болмауы қиындық туғызады. Сондықтан жұмыс берушілер жаңадан келген қызметкерлерге осы нюанстарды түсіндіруі керек.

Сақтандырылмағандардың 30% - ға жуығы жалдамалы жұмысшыларға тиесілі. Жалпы себеп жұмыс берушілер жарналар мен аударымдарды төлеуден жалтарады немесе төлемді кешіктіріп жүргізеді, осылайша өз қызметкерлерінің құқықтарын бұзады.

МӘМС пакетіндегі қызметтердің - барлық жоспарлы медициналық көмектің, консультациялық-диагностикалық қызметтердің, оның ішінде қымбат тұратын қызметтердің, қалпына келтіру емі мен медициналық оңалту қызметтерінің қолжетімділігі біздің халқымыздың сақтандырылу мәртебесіне тікелей байланысты және МӘМС артықшылығы болып табылады.

Егер сізде Сақтандырылған тұлға мәртебесін алуға немесе медициналық көмек алуға қатысты сұрақтарыңыз болса, әрбір медициналық ұйымда бар пациентті қолдау қызметіне жүгіне аласыз немесе өзіңізге ыңғайлы байланыс арнасы бойынша әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына өтініш қалдыра аласыз: Ресми сайт fms.kz, байланыс орталығы 1406, Telegram-дағы Qoldau 24/7 және SaqtandyryBot мобильді қосымшасы.

Сонымен қатар, кеңес алу үшін әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының СҚО бойынша филиалының азаматтарды қабылдау кабинетіне жүгінуге болады.

2023 жылғы 1-31 қаңтар аралығында СҚО бойынша филиалмен 499 консультация берілді, оның ішінде 85 адам азаматтарды қабылдау кабинетіне жеке өзі жүгінді.

"Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры" КЕАҚ СҚО бойынша филиалының мекенжайы: Петропавл қ., Абай к-сі, 57. Телефондары: 555165,555164.

Жұмыс уақыты: 09.00. 18.30 дейін. сағат (сенбі, жексенбіден басқа)

Түскі үзіліс сағат 13.00-ден 14.30-ға дейін. 

АНЫҚТАМА: 2019 жылдан бастап Қазақстанда бірыңғай жиынтық төлем (БЖТ) енгізілді, онда бейресми жұмыспен қамтылғандардың қызметін салық органдарында тіркеудің оңайлатылған тәртібі көзделген.

Ол төлемнің төрт міндетті түрін біріктіреді:

жеке табыс салығы (ЖТС);

Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар;

БЖЗҚ-ға зейнетақы төлемдері;

міндетті әлеуметтік-медициналық сақтандыру қорына аударымдар.

БЖТ мөлшері

2023 жылы бірыңғай жиынтық төлемнің ай сайынғы мөлшері мынаны құрайды:

1 АЕК – Республикалық маңызы бар қалаларда, астанада және облыстық маңызы бар қалаларда тұратын жеке тұлғалар үшін - 3 450 теңге

0,5 АЕК – басқа елді мекендерде тұратын жеке тұлғалар үшін-1 725 теңге.

БЖТ сомасы салықтар бойынша қалай бөлінеді?

Бірыңғай жиынтық төлем сомасы "Азаматтарға арналған үкімет" МК КЕАҚ келесі пропорцияда бөлінеді:

10% – жеке табыс салығы (ЖТС);

20% – әлеуметтік аударымдар (ӘА);

30% – міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ);

40% - міндетті медициналық сақтандыруға аударымдар (МӘМС).

БЖТ төлеушілердің қандай құқықтары мен кепілдіктері бар?

Өзін-өзі жұмыспен қамтыған жеке тұлғаларға бірыңғай жиынтық төлемді төлеу:

міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің қатысушысы болу;

Зейнетақы жинақтарын жүргізуге және зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне байланысты базалық зейнетақы төлемін алуға құқық береді;

еңбек ету қабілетінен айырылған, жұмысынан айырылған, асыраушысынан айырылған, жүктілік пен босану, бала асырап алған, 1 жасқа дейінгі бала күтімі жағдайларында әлеуметтік төлемдер алуға құқылы. 

Лариса Гордеева - "Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры"КЕАҚ СҚО бойынша филиалының директоры